Algernon'a Çiçekler (Flowers for Algernon) - Daniel Keyes

1959 yılında öykü olarak basılıp Hugo Öykü Ödülü'nü, 1966 yılında ise roman olarak basılarak Nebula Roman Ödülü'nü kazanan, 1968 yılında beyazperde uyarlaması Charly filmi ile de Oscar dahil birçok ödül alan Daniel Keyes yapıtı Algernon'a Çiçekler. Benim burada anlatacağım ise İngilizce aslından okuduğum 200 küsur sayfalık roman versiyonu.

Kitap, zeka geriliği olan Charly Gordon'un zekileşmesi için yapılan beyin ameliyatı öncesi ve sonrasını Charly'nin yazdığı günlük raporlar aracılığı ile anlatıyor. Yazım yanlışları ile dolu, naif cümlelerden oluşan günlük raporlar, ameliyat sonrasında giderek artan IQ'su ile dahiye dönüşen ama içten içe mutsuzlaşan Charly'nin yaşadığı dönüşümü anlatıyor. Sevecen ve masum Charly zekileştikçe insanların gerçek yüzünü görüyor, insanları suçlamaya ve onları ikiyüzlü olmakla suçlamaya başlıyor. Ailesi ile ilgili gerçekleri yavaş yavaş hatırlıyor ve kendi hayatının gizemlerini çözüyor. Geçmişi ile yüzleşiyor. Bu esnada bencil ve küstah bir insana dönüşüyor fakat yaşadığı yüzleşme empati kurmasını sağlıyor. Bu arada zeka geriliği olduğu zamanlarda kendisine okuma yazmayı öğreten ve ameliyat için onu teşvik eden Miss Kinnian ile yakınlaşıyor. Eski Charly ise peşini bırakmıyor. Sarhoş olduğunda yüzeye çıkıyor, zaman zaman kontrolü ele geçiriyor ve yeni Charly'yi yönlendiriyor.

Algernon ne olaki derseniz: Charly beyin ameliyatı üzerinde denenen ilk insan oluyor. Bu ameliyat öncesinde ise fareler üzerinde deneniyor ve Algernon bu farelerden zekileşerek yaşamaya devam eden fare olarak çok değerli. Adeta Charly'nin fare versiyonu. Charly, zekileştikten sonra kendini insanlardan çok Algernon'a yakın görüyor.

Öncelikle çok güzel ve duygusal bir kitap ama vıcık vıcık bir duygusallık değil bu. İkinci olarak da özellikle Charly'nin çocukluk anılarının anlatıldığı yerler bir hayli sert. Mideye yumruk etkisi yapıyor. Engelli çocuk konusunun işlendiği kitaplara ilgi duyanlara, olayı ebeveyn tarafından engelli çocuk sahibi olmanın anlatıldığı Nobel ödüllü Kenzoburo Oe'nin Kişisel Bir Sorun kitabını öneririm. Bu kitabın, daha çok da Charly'nin naif tarzının bana hatırlattığı başka kitaplar var ki, o kitaplar aynı zamanda benim en sevdiğim kitaplar arasında yer alıyor. Biri Charles Bukowski'nin Ekmek Arası kitabı. Başka bir Charles Bukowski kitabı okudunuz ise bunun onunla hiçbir alakası olmadığını ve bibliyografyasında çok farklı bir yere sahip bir kitap olduğunu hemen belirteyim. İkinci kitap ise Türkçe baskısı maalesef bulunmayan Sherman Alexie'nin The Absolutely True Diary of a Part-time Indian.

Charly filmini Youtube'dan izleyebilirsiniz. Ben bir kısmını izledim; güzel bir film ama her zaman olduğu gibi kitap daha güzel:)